Wydziedziczenie to pozbawienie prawa do zachowku (o tym, co to zachowek możecie przeczytać tutaj). Osoba wydziedziczona traktowana jest podobnie, jakby nie dożyła spadkobrania, nie dziedzicząc po spadkodawcy ani z testamentu, ani z ustawy. Wydziedziczenie nie obejmuje zstępnych (dzieci, wnuków itd.). Osoby te dziedziczą z ustawy po spadkodawcy, a jeżeli dziedziczenie ma charakter testamentowy i nie zostali powołani do dziedziczenia, mają po nim prawo do zachowku.
Kogo można wydziedziczyć?
Wydziedziczyć można wyłącznie małżonka, rodziców i zstępnych (dzieci, wnuki itd.). Nie można wydziedziczyć innych osób, gdyż nie mają oni prawa do zachowku.
W jaki sposób można wydziedziczyć?
Wydziedziczyć można wyłącznie w testamencie. W testamencie należy dokładnie podać przyczynę wydziedziczenia. Kodeks cywilny przewiduje zamknięty katalog przyczyn wydziedziczenia. Są one następujące:
- uporczywe postępowanie wbrew woli spadkodawcy w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
- dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
- uporczywe niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Jak podważyć wydziedziczenie?
Aby wydziedziczenie było skuteczne, musi być dokonane w formie testamentu, testament musi być ważny, a jego treść musi umożliwiać ustalenie przyczyny wydziedziczenia. Dla skuteczności wydziedziczenia ważne jest też, czy podana przyczyna faktycznie zaistniała.
Ponadto pamiętać należy, że spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Przebaczenie może nastąpić również po sporządzeniu testamentu i nie wymaga od testatora zdolności do czynności prawnych, wystarczy, aby nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.
Bezskuteczność wydziedziczenia nie powoduje braku wykluczenia od dziedziczenia, które pozostaje w mocy, aczkolwiek wykluczony odzyskuje wówczas prawo do zachowku, ponieważ nie dziedziczy po spadkodawcy. Wynika to z tego, że kompetencja testatora do wydziedziczenia jest ograniczona tylko w odniesieniu do określonych przypadków wskazanych w kodeksie, ale w zakresie wyłączenia od dziedziczenia jest nieograniczona.