W gorączce przedświątecznych zakupów bardzo łatwo o nieprzemyślaną decyzję. Dlatego dobrze wiedzieć, kiedy można zwrócić nietrafiony przedmiot.
Odstąpienie od umowy
Ustawa o prawach konsumenta daje możliwość odstąpienia od umowy w terminie 14 dni. Termin ten liczy się od odebrania rzeczy. Nie musimy podawać powodu, dlaczego chcemy zwrócić zakupiony przedmiot. Może nam się on po prostu nie podobać lub mogliśmy się rozmyślić. Wystarczy złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Możemy skorzystać z formularza proponowanego przez sprzedawcę, wzoru ustawowego lub napisać je sami. Ważne, żeby oświadczenie wysłać przed upływem 14 dni. Oświadczenie można złożyć drogą elektroniczną, ale tylko gdy sprzedawca oferuje taką możliwość.
W przypadku odstąpienia od umowy, umowę uważa się za niezawartą. Sprzedawca ma obowiązek zwrócić wszystkie dokonane płatności. Co ważne, musi też zwrócić koszty dostawy. Ma na to 14 dni. Kupujący natomiast musi zwrócić rzecz. On też ma na to 14 dni od złożenia oświadczenia o odstąpieniu.
Pamiętać jeszcze należy, że kupujący odpowiada za zmniejszenie wartości rzeczy, będące wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy. Otrzymując rzecz mamy bowiem 2 tygodnie na jej sprawdzenie, ale nie możemy jej w tym czasie zużyć, a potem oddać.
O wszystkich powyższych uprawnieniach sprzedawca musi nas poinformować. Gdy tego nie zrobi, termin na odstąpienie wygasa po upływie 1 roku. Możemy więc odstąpić od umowy w ciągu roku, a nie 14 dni.
Nie od każdej umowy można odstąpić w terminie 14 dni
Trzeba pamiętać, że odstąpienie od umowy nie dotyczy każdej sprzedaży. Odstąpienie, o którym mowa powyżej dotyczy tylko:
- umów pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą oraz
- umów zawartych na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa.
Oznacza to, że możemy odstąpić od umowy bez podawania przyczyny tylko, gdy jesteśmy konsumentem i kupujemy od przedsiębiorcy. Gdy kupimy od innej osoby prywatnej, która sprzedaje swoje rzeczy, prawo to nam już nie przysługuje. Tak samo nie możemy się na nie powołać, gdy kupiliśmy coś jako przedsiębiorca.
Nie możemy również odstąpić od umowy, gdy kupiliśmy rzecz w sklepie stacjonarnym. Wiele sklepów przyjmuje zwrot towarów, jednakże jest to wyraz ich dobrej woli, nie zaś ustawowy obowiązek. Warto się zapoznać z regulaminem danego sklepu, zanim zrobimy w nim zakupy.
Wadliwy towar
Niezależnie od uprawnień opisanych wyżej, możemy również oddać towar, jeżeli ma on wady. Nie ma tu znaczenia, w jaki sposób ani gdzie rzecz była kupiona. Nie ma też znaczenia, czy jesteśmy konsumentem czy nie.
Jeżeli rzecz ma wady, można żądać wymiany rzeczy albo naprawienia wady. Można też złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą albo wadę usunie. Ograniczenie to jednak nie ma zastosowania, gdy rzecz była już naprawiana.
Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady. W tym samym czasie można złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny lub odstąpieniu.
Przy sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący musi zawiadomić niezwłocznie o wystąpieniu wady. W przeciwnym przypadku utraci on uprawnienia z tytułu rękojmi.
Odpowiedzialność sprzedawcy ograniczona jest w czasie. Odpowiada on, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem 2 lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Jeżeli kupującym jest konsument a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprzedawcy można ograniczyć, nie mniej jednak niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu.
Rękojmia a gwarancja
Powyżej opisana została instytucja rękojmi za wady fizyczne. Często jednak wraz z zakupionym towarem dostajemy na niego gwarancję. Opisuje się w niej obowiązki gwaranta, gdy rzecz nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Mogą one w szczególności polegać na zwrocie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej naprawie oraz zapewnieniu innych usług. Gwarantem często nie jest sprzedawca, a producent.
Gdy okazuje się, że zakupiony towar nie jest taki, jak powinien być, możemy zdecydować, czy swoje roszczenia będziemy kierować wobec sprzedawcy, czy wobec gwaranta. Sami decydujemy, co będzie dla nas korzystniejsze. Uprawnienia te możemy też wykonywać niezależnie. Wykonanie uprawnień z gwarancji nie wpływa na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi. Jednakże w razie wykonywania przez kupującego uprawnień z gwarancji bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi ulega zawieszeniu z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie. Termin ten biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z gwarancji albo bezskutecznego upływu czasu na ich wykonanie.