Powszechnie przyjęło się, że istnieje zakaz zakłócania ciszy nocnej. Bardzo często spotykam się z poglądami, że cisza nocna obowiązuje od godziny 22 do godziny 6 rano. Oraz że za jej zakłócanie grozi mandat. Ale czy tak jest na pewno?
Cisza nocna w prawie karnym
Cisza nocna w prawie karnym nie istnieje. Ani kodeks karny, ani kodeks wykroczeń nie posługują się takim sformułowaniem. Nie ma definicji „ciszy nocnej”. Kodeks postępowania karnego wspomina o „porze nocnej”, ale czyni to w kontekście przeszukań pomieszczeń.
Co zatem jest karalne?
Brak definicji ciszy nocnej nie powoduje, że można dowolnie hałasować w nocy. Kodeks wykroczeń penalizuje bowiem zakłócanie porządku.
Zgodnie z art. 51 kodeksu wykroczeń:
Kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Z przepisu tego wynika, że zakłócać spokoju nie można nie tylko w nocy. Ochronie podlega również spokój i porządek publiczny w ciągu dnia. Oczywiście w ciągu dnia jesteśmy mniej wyczuleni na hałasy, które bywają szczególnie dolegliwe w ciągu nocy. Nie ma jednak sztywno określonych ram czasowych. Każde utrudnianie lub uniemożliwianie egzystencji innym ludziom może zostać ukarane.
Przykładowo zakłócenie porządku publicznego może zostać wywołane nawet głośną rozmową. Opisywano przypadek, gdy takie rozmowy prowadzone były przez mężczyzn stojących przed barem, jednego dnia o godz. 19.22 i drugiego o godz. 20.01, i zostały uznane za naruszające porządek publiczny. Burmistrz, który taką decyzję podjął, podkreślił, że chociaż „nie była to jeszcze pora spoczynku nocnego, to jednak w październiku o godz. 19 jest już ciemno, nie ma ruchu na ulicach, dlatego każda głośniejsza rozmowa w przestrzeni otoczonej budynkami jest wyraźnie słyszalna i przez to bardziej dolegliwa” (S. Stalmach, Kodeks wykroczeń nie precyzuje).
Nie posługując się wprost określeniem, w jakich godzinach obowiązuje cisza nocna, ustawodawca zostawił określanie tego organom stosującym prawo. Okresy ciszy nocnej mogą być różne. Mogą wynikać z prawa zwyczajowego lub wewnętrznych przepisów np. wspólnot mieszkaniowych. Do tego przyjmuje się, że w określone dni, jak np. w noc sylwestrową, naruszanie ciszy nocnej jest powszechnie akceptowalne.
Charakter chuligański
Kodeks przewiduje surowszą odpowiedzialność, jeżeli czyn ma charakter chuligański lub gdy sprawca znajduje się pod wpływem alkoholu lub środków odurzających. Dotyczy to przypadków, gdy sprawca działał publicznie oraz w rozumieniu powszechnym bez powodu lub z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie podstawowych zasad porządku prawnego.
Podżeganie i pomocnictwo
Kodeks przewiduje karalność zarówno nakłaniania, jak i udzielania pomocy przy popełnianiu wykroczenia zakłócania porządku.
Podsumowując, cisza nocna jako taka nie istnieje w przepisach karnych. Nie ma przepisu, który by zakazywał hałasowania akurat po godzinie 22. Zakłócać porządku nie można również w ciągu dnia. Każde zakłócanie porządku powinno być indywidualnie rozpatrywane i może podlegać karze, niezależnie od godziny wystąpienia.